Kleuren symboliek

Heb je er wel eens bij stil gestaan dat kleur een belangrijke rol speelt in
ons leven en dat het zelfs onze stemmingen kan beïnvloeden?

Kleuren hebben ook dikwijls een bedoeling: een banaan wordt geel als hij rijp
genoeg is om opgegeten te worden; als een verkeerslicht op rood staat, stop je!
Kleuren geven ons informatie en ze zijn nog mooi ook.

Kleur is een natuurkundig verschijnsel. Hoe kleuren ontstaan is niet zo
makkelijk uit te leggen. Wanneer licht ergens opvalt, wordt het gebroken en
gedeeltelijk gereflecteerd. Wat naar ons oog wordt teruggekaatst, zien wij als
kleur. Wanneer zonlicht bijvoorbeeld op een driehoekig prisma geslepen stuk glas
valt, dan zien wij tegelijk alle kleuren die voor het menselijk oog zichtbaar
zijn.

Een rood papier bijvoorbeeld, kaatst alleen het rode gedeelte van het licht
terug en absorbeert alle andere kleuren. Dus zien wij alleen dat rood.

Er zijn stoffen die heel mooi kleuren absorberen, deze noemen we kleurstoffen.
Vroeger gebruikte de mens deze kleurstoffen voor zijn rotsschilderingen, nu
gebruiken we ze voor vele andere zaken.

Symboliek van kleuren

Rood

Rood is de kleur die het meeste effect heeft op de mens. Dat komt doordat onze
verre voorouders grotendeels van vruchten leefden, vermits rijpe vruchten en
bessen vaak rood zijn, is het menselijk oog zeer gevoelig geworden voor deze
kleur. Ook omdat rood de kleur van bloed en van vuur is, valt ze zo op. Rood
trekt zo sterk de aandacht dat het in heel de wereld gebruikt wordt als een
signaalkleur, denk maar aan verkeerslichten, verkeersborden, achter-en
remlichten, het rode tekentje op de warmwaterkraan.
Ooit werd er aan een pas ontdekte Indianenstam een mooie, rode lap stof
aangeboden, als geschenk. In plaats van blij te zijn, sloegen de Indianen hals
over kop op de vlucht. Rood had duidelijk een schokeffect op hen!

Rood is de kleur van leven, van warmte en daarom ook de kleur van de liefde en
de hartstocht. Rood brengt een stoot adrenaline in het bloed, versnelt de
hartslag en verhoogt de bloeddruk. Het windt ons op en wekt onrust.

In de Middeleeuwen was rood de kleur van de zonde en van vernietigend geweld. De
duivel was daarom ook rood en roodharige vrouwen werden om het minste van
hekserij verdacht en op de brandstapel geworpen. Priesters droegen rode gewaden
als bescherming tegen duivelse krachten (men kan de duivel immers beter met zijn
eigen wapens verslaan) en om dezelfde kregen jongetjes in China meteen na de
geboorte rode kleedjes aan.

Kleurenpsychologen hebben eigen theorieën ontwikkeld om iemand volgens zijn of
haar lievelingskleur bepaalde eigenschappen toe te schrijven.

Liefhebbers van rood zouden de behoefte hebben om krachtdadig te lijken, ze
willen indruk maken en vinden prestatie en inzet zeer belangrijk. Wie van rood
houdt, wil afwisseling en avontuur, ze zijn vaak strijdlustig jaloers,
impulsief, temperatiefvol, moedig en geestdriftig. Als je met iemand in zee gaat
die rood als lievelingskleur heeft, zal je je zeker niet vervelen.

Geel

Geel is een kleur die opvalt, ze bevat het meeste licht van alle kleuren.
Doordat ze zo opvallend is, wordt geel vaak gebruikt in de reclame of als
signaalkleur in het verkeer en in de techniek. Gele auto’s zijn dankzij het feit
dat ze opvallen, ook minder betrokken bij verkeersongelukken.

De kleur geel wordt ook vaak geassocieerd met de zon en de zon wordt dan op haar
beurt weer geassocieerd met licht en leven. Geel doet ons ook aan de lente
denken, denk maar aan de meeste lentebloemen die een gele kleur hebben of aan de schattige kuikens die in de lente uit hun ei komen. Vandaar dat de paaskleur bij
uitstek ook geel is.

Geel werd in het oude Egypte als mooi ervaren. De vrouwen droegen er kegeltjes
van goudgele, zoetruikende was op hun hoofd. Door de zonnehitte en hun
lichaamswarmte smolten die kegeltjes in de loop van de dag en droop dan over het
bovenlichaam van de vrouwen. Verder kleurden zij hun lichaam met een verfstof
die gele oker heette.

In China geloofde men dat de leden van de keizerlijke familie rechtstreekse
afstammelingen waren van de zon en zij alleen mochten dus de gele kleur dragen.
Als gewone burgers geel droegen wachtte hen de doodstraf.

In Griekenland en Italië (vooral in Rome) was het dan zeer populair om
geel-blond haar te hebben. Nadat het haar met een speciaal middel was gewassen,
gingen zowel mannen als vrouwen er uren in de zon zitten, om hun haar te bleken.
Ze gebruikten ook speciale haarverven of blonde pruiken afkomstig van verslagen
Germanen.

Ook nu nog zijn blondines vaak populairder dan donkere types.

In de Middeleeuwen werd geel in verband gebracht met haat en vijandschap.

In Azië wordt geel nog steeds beschouwd als een heilige kleur. Het is ook de spirituele kleur van het Boeddhisme.

Geel is ook de kleur van wijsheid, groot denkvermogen en hoge intelligentie. Ze activeert de hersenen, zet aan tot werkzaamheid. Geel is de kleur van creativiteit en fantasie en is ook een goed middel tegen neerslachtigheid.

Wie geel als favoriete kleur heeft, streeft naar veelzijdigheid, tracht voortdurend zijn of haar kennis uit te breiden, is geestelijk levendig en reist graag.

Groen

De geschiedenis van de mens begon in het groen, in
het bos en op de weiden. Onze ogen zijn dus helemaal ingesteld op groen. Daarom
is deze kleur voor ons zo normaal, zo vertrouwd, zo veilig en zo rustig. Vermits
groen staat voor veiligheid is het ook het onderste licht van het verkeerslicht.
Alle mededelingen die naar veiligheid en dienstverlening verwijzen zijn ook
groen, denk maar aan het signaleren van nooduitgangen en eerstehulpposten
bijvoorbeeld.

Groen werkt kalmerend op lichaam en geest. Het kan zieken
zelfs helpen bij hun genezing.

Wist je dat wanneer je je ogen wilt
ontspannen best naar groen staart? Groen versterkt het gezichtsvermogen en dit
wist keizer Nero ook, want voor deze reden droeg hij een soort brilletje met
glazen van groene smaragd. Werken in een groene ruimte is ook een goed idee,
want groen heeft een heilzame en activerende werking.
In de Katholieke Kerk
wordt gedurende een aantal weken na Driekoningen een groen liturgisch gewaad
gedragen. Met deze kleur wordt uitdrukking gegeven aan de hoop en de
terugkerende vruchtbaarheid van de natuur. Voor moslims is groen de kleur van de
oase, daarom is voor de mantel van Mohammed groen gekozen. Het symboliseert
inzicht, wijsheid en toewijding. Vele vrome moslims zullen uit nederigheid dan
ook nooit groen dragen. Voor de Chinezen betekent groen een lang
leven.

Groen is echter een rare kleur: enerzijds is het de kleur van de
natuur en van de veiligheid en anderzijds is het de kleur van vergif en
griezelige gedrochten. Groen wordt vaak in verband gebracht met negatieve zaken
omdat aan het menselijk lichaam geen spoortje groen te bespeuren valt. Ons lijf
is roze van buiten en rood van binnen en als er nu één kleur is die tegengesteld
is aan rood dan is het wel groen. Groen wordt dus geassocieerd met alles wat
niet-menselijk is (denk maar aan draken, buitenaardse wezens). Dat groen een
tweeslachtige kleur is, is ook al te merken in het oude Egypte waar de god
Osiris, die groen als kleur had, zowel de heerser van het dodenrijk was als de
god van de vruchtbaarheid.

Vroeger was groen de kleur die gebruikt werd
voor een bruidsjapon, omdat groen vereenzelvigd werd met vruchtbaarheid. Nu
wordt een groene trouwjurk afgeraden, omdat groen ook de kleur is van
overspel.

Wie zich groen als lievelingskleur toeeigent, houdt van de
natuur en van het leven, van rust en orde. Deze personen zijn meestal opgewekt,
spraakzaam, taai, vasthoudend en betrouwbaar. Ze houden van vrijheid, warmte en
gezelligheid.

Blauw

Blauw is een koele, rustige
en neutrale kleur. Het werkt kalmerend en verzachtend. Het opent de geest voor
intuïtie, het is de kleur van sprookjes en fabels. Blauw is ook de kleur van de
hemel. In alle tijden en alle culturen is de blauwe hemel de verblijfplaats van
de goden en de godinnen. In de klassieke oudheid was blauw de kleur van de
oppergod en dus een bovenaardse kleur. Later werd dit dan de kleur van de adel,
omdat iedereen vond dat deze verheven waren boven het gewone volk.

Vroeger
dacht men dat blauw ook de kracht had om kwade machten te verdrijven, daarom
werden de deuren en de luiken van de huizen vaak helblauw geverfd. Nu nog zie je
in Zuid-Europa nog veel blauw aan de huizen, maar dit is om de vliegen buiten te
houden, want deze vervelende diertjes houden echt niet van blauw. Dus heb je
last van muggen op je slaapkamer schilder het blauw.

Nachtblauw is het
meest donkerst denkbare blauw. Het is het geheimzinnigste van alle kleuren, het
is daarom de kleur van pure romantiek, maar ook van de dood.

Donkerblauw
is een prima kleur voor uniformen van gezagsdragers en voor maatpakken van de
zakenman, omdat deze kleur een serieuze en afstandelijke sfeer
oproept.

Blauw wordt over de hele wereld gebruikt als kleur voor openbare
mededelingen, pictogrammen en verkeersborden. Wit op blauw is de allerbeste
combinatie voor teksten en mededelingen die op afstand gelezen moeten kunnen
worden.

Wie blauw als favoriete kleur heeft, blijft meestal kalm en
nuchter. Hij/zij heeft een vreedzaam karakter, een sterk gevoel voor
verantwoordelijkheid, is trouw, eerlijk, verstandig en
hardwerkend.

Wit en zwart

Wist je dat wit de
optelsom is van alle kleuren samen? Wanneer licht op een voorwerp valt en dit
licht wordt volledig teruggekaatst, dan zien wij dit voorwerp wit. Bij zwart is
het net omgekeerd. Wanneer er licht valt op een voorwerp en dit voorwerp kaatst
geen licht terug, dan zien wij het voorwerp zwart. Puur zwart is dus in feite
onzichtbaar. Wit is de tegenpool van zwart.

Wit neemt geen warmte op en
straalt geen warmte uit. Mensen uit noordelijke streken hebben een wittere huid,
omdat iemand met een blanke huid de lichaamswarmte beter vasthoudt. Zwart neemt
snel warmte op en geeft ze even snel weer af. Mensen uit de tropen hebben een
donkere huid, de zon verhit weliswaar hun lichaam, maar de overtollige warmte
gaat door de donkere huid zo weer naar buiten.

Wit staat voor alles wat
clean en smetteloos is. Daarom is de beroepskleding van laboranten, doktoren,
verpleegsters en koks wit. Zwart betekent nacht, duisternis en levenloosheid,
het wordt daarom in de meeste landen als rouwkleding gedragen.

Mensen met
een voorkeur voor wit zouden perfectionistisch, koel, zakelijk, doelbewust,
onverstoorbaar, betrouwbaar en oprecht zijn. Van mensen die van zwart houden,
wordt wel eens gezegd dat ze geen kleur willen bekennen en dat ze aan het gewone
maatschappelijke leven niet deelnemen.

Kleuren hebben een grote betekenis
voor de mensen. Veel vragen over functie en betekenis van kleur zijn nog altijd
onbeantwoord, zoals bijvoorbeeld de beroemde vraag waarom zebra’s strepen
hebben.

Symboliek van kleuren

Kleurensymboliek is
afhankelijk van tijd, land, cultuur, traditie en van plaatselijke
omstandigheden. In het Missale Romanum (1570) kregen kleuren een specifieke
betekenis waardoor men personen als Maria en Jezus gemakkelijker kon herkennen
of om liefde, lijden of heiligheid uit te drukken. Kleur hielp zo mee om de
afbeeldingen op mozaïeken, muurschilderingen, schilderijen, beelden, ikonen en
gebrandschilderde ramen te begrijpen. De tint van de kleur speelt een grote rol;
briljante kleuren zijn positief, doffe kleuren zijn
negatief;

Kleur en de betekenis ervan:
tussen () is algemene
symboliek)

Beige

Zandkleur,
neutraal.

Blauw

Goddelijkheid, oneindigheid,
onschuld: kleur van de hemel, kleur van trouw Mariakleur (melancholie,
oprechtheid).

Bruin

Armoede, nederigheid, aarde
(degelijkheid, saai)

Geel

Licht, luister, glorie,
kleur van de zon, afgunst, verraad (Pasen,
lente)

Goud

Goddelijkheid, rijkdom
(macht)

Groen

Hoop, groei, leven, lente,
toekomst.

Grijs

Wereldverzaking (neutraal,
geborgenheid, wijsheid, luxe,
ouderdom)

Koper

Onwankelbaarheid, 12,5 jarig
jubileum.

Magenta

Vrolijk, opwindend,
schokkend.

Oranje

Warmte, rijkdom,
erotiek.

Paars

Rouw, boete, vasten,
ingetogenheid, onderdanigheid.

Platina

70 jarig
jubileum.

Purper

Gezag, koninklijkheid
(sensualiteit, decadentie)

Rood

Liefde, lijden,
offer (strijd, liefde, feestvreugde, hartstocht,
moed)

Roze
Licht dat doorbreekt, liturgische kleur op
de derde zondag van Advent (Gaudete) en de vierde zondag van de veertigdagentijd
(Laetare (zachte tedere liefde,
blijdschap)

Wit
Vreugde, feest, waarheid, reinheid,
liturgische kleur voor grote feesten zoals Kerstmis, Epifanie, Pasen en de
Paastijd, wordt gebruikt bij de doop, het huwelijk en soms bij de uitvaart.
(blijdschap, tederheid, liefde)

Zilver
Reinheid,
zuiverheid: zilver kan wit vervangen (vast vertrouwen, 25 jarig
jubileum)

Zwart
Duisternis, diepste rouw, dwaling,
zonde.

Bron: kleurentherapie